hydrangea

🌼hydrangea“ดอกไม้แห่งหัวใจด้านชา” 
เค้าว่ากันว่าไม่ควรมอบดอกไม้นี้ให้แก่ผู้ใด นอกจากอยากจะตัดพ้อผู้รับว่า เขาหรือเธอ ช่างเป็นคนใจด้านชาเสียเหลือเกิน

แต่ในอีกความหมายหนึ่ง เค้าก็ว่า ดอกไฮเดรนเยีย

หมายถึง “คำขอบคุณ”

Thank you for understanding...
ขอบคุณที่เข้าใจกัน

ฤดูร้อนเป็นเวลาของดอกไฮเดรนเยีย ชื่อเป็นฝรั่งอย่างนี้พื้นเพมาจากทางเอเชียอย่างญี่ปุ่น เกาหลี จีนนะ ทางบ้านเราก็เห็นมีปลูกบ้างเหมือนกัน เคยไปเที่ยวเมืองกาญจน์แถวทองผาภูมิ ออกดอกกันสว่างไสวค่ะ เห็นรูปของเพื่อนๆที่อยู่ญี่ปุ่น (เช่นคุณรุ้ง) ตามหน้าบล็อก อาจิไซ(ชื่อญี่ปุ่นของไฮเดรนเยีย)บานกันจนเต็มสวนราวกับมีงานฉลองแล้วผูกลูกโป่งสีฟ้าติดไว้ทุกหนแห่ง ขอบอกว่าสวยกว่าแถวบ้านเจ้าของบล็อกเป็นกอง

ชื่อไฮเดรนเยียนี้ได้มาจากความที่เป็นต้นไม้ที่ชอบน้ำมากเป็นพิเศษ คำว่าไฮเดรนเยียมาจากภาษากรีกแปลได้ว่าโอ่งใส่น้ำหรือท่อลำเลียงน้ำ (“hydor,” meaning water, and “angos,” meaning jar or vessel.) แถมดอกยังเป็นรูปกลมๆใหญ่ๆอีกต่างหากไฮเดรนเยียมีหลายสีหลากพันธุ์มากมาย มีทั้งเป็นไม้พุ่มและไม้เลื้อย เป็นไม้ผลัดใบและไม่ผลัดใบ ถ้าเป็นพวกผลัดใบล่ะก็จะเปลี่ยนเป็นสีแดง หรือไม่ก็สลัดใบทิ้งหมดเลยเมื่อยามลมหนาวมาเยือน ดอกส่วนใหญ่จะเป็นสีขาว แต่ที่ชินตาเราจะเห็นสีม่วง ฟ้า และชมพู เป็นพวงกลมๆ พวกนี้ศัพท์ชาวสวนเรียกอีกอย่างว่า Garden Hydrengea

เรื่องสีดอกของไฮเดรนเยียนี้ต้องยกให้เป็นความพิเศษของดอกไม้ชนิดนี้ สีจะเปลี่ยนแปลงไปตามเหตุและปัจจัย อายุขัยและช่วงเวลา เริ่มบานใหม่ๆสีจะขาวอมเขียว ปลายๆกลีบจะแซมด้วยสีชมพูอ่อนหรือฟ้าแล้วแต่ พอบานเต็มที่คราวนี้ก็จะกลายเป็นสีฟ้า ชมพู ม่วง ในต้นเดียวกันบางทีมีได้หลายสีอีกต่างหาก ขึ้นอยู่กับสารอาหารในดิน พวกสีฟ้าชอบดินที่มีอลูมิเนียมมาก เขาว่าถ้าอยากให้ดอกเป็นสีฟ้า สีม่วง ให้เอาตะปูขึ้นสนิมไปไว้ก้นหลุม หรือใต้ต้น

ส่วนดอกนั้นมีทั้งแบบที่มีดอกเป็นพวงกลม
(ฝรั่งเรียกว่า Pom Pom Shape) และพวกที่เป็นรูปกลม ดอกบานเฉพาะริมๆ ตรงกลางเป็นตุ่มๆกลมๆเต็มไปหมด สวยทั้งสองแบบล่ะค่ะ บางพวกเป็นพวงยาวรีรูปโคนก็มี กลีบดอกมีทั้งพวกที่โค้งขี้นเป็นรูปถ้วย บานแบนเป็นรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน หรือ กลมๆแบนๆก็มี

ฝรั่งมักจะใช้ Hydrangea เป็นช่อดอกไม้ของเจ้าสาวในงานแต่งงาน เจ้าของบล็อกทึกทักเอาเองว่าเพราะไฮเดรนเยียจัดช่อง่าย แถมยังเป็นสีฟ้าอีกต่างหาก ฝรั่งเขามีทำเนียมว่างานแต่งงานเจ้าสาวมักจะใช้ของที่ Something Old Something New Something Blue and Something Borrow ถ้าใครเคยอ่านเรื่องบ้านเล็ก คงจำได้ว่าตอนลอร่าแต่งงานใส่ชุดแต่งงานผ้าแคชเมียร์สีดำที่เพิ่งตัดใหม่ ถือผ้าเช็ดหน้าสีฟ้า ใช้เข็มกลัดที่แม่ให้ยืมติดเสี้อ เอ Something Old ในเว็บขายดอกไม้งานแต่งงานของฝรั่ง ให้ความหมายของดอกไฮเดรนเยียเอาไว้เสียหวานว่า preservation of love that lasts forever แปลเป็นไทยๆว่า ขอให้รักเรานั้นนิรันดร ได้ไหมเนี่ย ส่วนหนังสือฝรั่งอื่นๆเขาว่าไว้หมายถึงความเข้าใจอันดีต่อกัน ว่าเป็นดอกไม้ว่าด้วยรักและเข้าใจเสียเลย

ตำนานปรัมปราของดอกไฮเครนเยียนี้อ่านพบแต่เรื่องของทางเอเซียในเว็บของวิกีพีเดียเล่าไว้ว่าที่ญี่ปุ่นมีธรรมเนียมชงชาด้วยดอกไฮเดรนเยียเรียกว่า amp-cha เพื่อใช้สรงน้ำพระและแจกแขกที่มาร่วมในพิธี เป็นสัญลักษณ์แทนน้ำอมฤตที่มังกรทั้งเก้าสรงน้ำอมฤตถวายพระพุทธเจ้าเมื่อประสูติ

“Hydrangea” หรือ ไฮเดรนเยีย เป็นดอกไม้จากต่างประเทศแต่รู้จักกันมานานแล้วในประเทศไทย สันนิษฐานกันว่า คุณไฮเดรนเยียนี้ เดินทางเข้ามาในประเทศไทยในสมัยรัชกาลที่ 5 แต่จะเข้ามาในไทยสมัยใดก็ช่างเถอะ เพราะตอนนี้ไฮเดรนเยียเป็นดอกไม้ที่แพร่หลายในประเทศไทย และเป็นที่นิยมของนักจัดสวน รวมทั้งนิยมนำมาประดับในงานแต่งงาน

คำว่า hydrangea มาจากรากศัพท์ภาษากรีก ที่ว่า water (hydro) และ vessel (angeion) = bowel of water ที่เรียกเช่นนั้นคงเป็นเพราะรูปทรงของดอกคล้ายอ่าง แล้วก็เค้าชอบน้ำมาก...พอขาดน้ำหน่อยก็เหี่ยวเฉา แต่ข้าพเจ้าคิดว่าเจ้าดอกไฮเดรนเยียดูเป็นพุ่มๆ กลมๆ คล้ายอ่างน้ำซะมากกว่า...ดอกไฮเดรนเยียเป็นดอกไม้ที่หลายๆ คนคงจะรู้จักดี แต่ว่าก็ยังมีอีกหลายคนที่เคยเห็นแต่ยังไม่ทันได้ทำความรู้จักกับคุณเธอ....เรามาทำความรู้จักกับเธอกันดีกว่า

ข้อมูลทางด้านพฤกษศาสตร์

ไฮเดรนเยีย (Hydrangea) เป็นไม้พุ่งสูง 1-3เมตรจัดเป็นพืชหลายฤดูชอบอากาศหนาวเย็น บางชนิดเป็นไม้ยืนต้นหรือไม้เลื้อยแต่ส่วนใหญ่มักเป็นไม้พุ่มเตี้ยใบเกิดแบบตรงข้ามแผ่นใบมีขนาดกว้างใหญ่ขอบใบจักช่อดอกเกิดส่วนปลายกิ่งหรือยอด ลำต้นดอกประกอบด้วยใบประดับที่มีสีสวยงามแล้วแต่พันธุ์ ไฮเดรนเยียอาจผลัดใบหรือไม่ผลัดใบก็ได้ แต่ถ้าเป็นชนิดที่อยู่ในเขตอบอุ่นจะผลัดใบ พักตัวในฤดูหนาว

ดอกของไฮเดรนเยียเกิดที่ปลายยอดกิ่งหรือยอดลำต้น เป็นช่อดอกแบบช่อเชิงหลั่นหรือช่อแยกแขนง(corymbsorpanicles) ช่อดอกประกอบด้วยดอกสองแบบคือกลุ่มดอกสมบูรณ์เพศซึ่งมีขนาดเล็กที่อยู่บริเวณใจกลางช่อดอกใหญ่ ส่วนกลุ่มดอกที่มีขนาดดอกย่อยใหญ่สะดุดตานั้นความจริงเป็นดอกที่เกิดจากกลีบดอกประดับดูสะดุดตา เกิดเป็นวงรอบขอบนอกของช่อดอกใหญ่ไฮเดรนเยียบางชนิดมีช่อดอกซึ่งประกอบด้วยดอกย่อยสมบูรณ์เพศ ทั้งช่อเลยก็มี ดอกไฮเดรนเยียส่วนใหญ่จะมีสีขาวเป็นหลัก แต่บางชนิด เช่น H. macrophylla อาจเป็นสีน้ำเงิน แดง ชมพูหรือม่วง ซึ่งขึ้นอยู่กับระดับความเป็นกรดหรือด่างของเครื่องปลูก หากเครื่องปลูกมีสภาพเป็นกรด pH 5.0-5.5 สีดอกจะออกเป็นสีน้ำเงิน ถ้าสภาพเป็นด่างจะให้ดอกสีม่วงหรือชมพูถ้าปลูกในเครื่องปลูกที่สภาพเป็นกลางดอกไฮเดรนเยียจะมีสีครีมซีด

ทั้งนี้เพราะไฮเดรนเยียเป็นหนึ่งในบรรดาพืชไม่กี่ชนิดที่สะสมธาตุอะลูมินัม ธาตุนี้จะถูกปลดปล่อยออกมาจากเครื่องปลูก ซึ่งมีฤทธิ์เป็นกรด ธาตุนี้จะทำปฏิกิริยากับสารละลายในกลีบดอกทำให้เกิดสีน้ำเงินขึ้นได้ ปกติไฮเดรนเยียต้องการดินที่เป็นกรดอ่อน pH 6.0-6.5 จะเติบโตได้ดี

การขยายพันธุ์

ไฮเดรนเยียขยายพันธุ์ได้โดยตัดชำกิ่งอ่อนในช่วงฤดูฝนหรืออาจใช้กิ่งกลางอ่อนกลางแก่ก็ได้ในช่วงฤดูร้อน สำหรับในต่างประเทศไฮเดรนเยียมีการพักตัวในฤดูหนาว เขาใช้วิธีตัดกิ่งแก่จากต้นที่พักตังทิ้งใบหมด นอกจากนี้เขายังขุดเอากอขึ้นมาตัดหน่อหรือกิ่งที่อยู่ใต้ดิน (suckers) ออกมาปักชำเป็นต้นใหม่ หรือทำการตอนกิ่ง(layering) เพื่อให้ออกรากจากนั้นจึงขุดแยกไปปลูกต่อไปสำหรับการขยายพันธุ์ในประเทศไทยโครงการหลวงได้ทำการขยายพันธุ์โดยวิธีการปักชำกิ่งช่วงที่เหมาะสมสำหรับการขยายพันธุ์คือช่วงฤดูฝนเพราะสภาพอากาศชื้นและเป็นช่วงที่ต้นพันธุ์แตกหน่อกิ่งก้านมากทำให้มีกิ่งพันธุ์จำนวนมาก

การเพาะชำอาจปักชำในกระบะชำที่มีทรายหยาบและแกลบดำเป็นวัสดุปักชำและใช้ฮอร์โมนเร่งราก ช่วยให้มีจำนวนและ
ความยาวรากเพิ่มขึ้นจากนั้นจึงย้ายกิ่งลงถุงพลาสติกดำ

เรียบเรียงข้อมูลโดย manman